SOLOMANIE

“Ik vraag oma of je niet een keer uit de wieg gevallen bent!”, zei mijn dochter toen ze uit de auto stapte. Ik begreep haar, want om de ADHD-gitaarsolo in de live versie van ‘Sultans Of Swing’ af te luisteren, nam haar vader expres de verkeerde afslag en reed om via een omweg naar huis.

Als progfanaat ben ik net zo verzot op speeltechnische krachtpatserij als een kind op ijsjes. Gitaar- en toetsensolo’s in het bijzonder. Om niets te missen, neem ik soms uitzonderlijke maatregelen. Dat van die afslag is niets in vergelijking met wat mijn moeder ooit overkwam. Ik loog dat we vanwege wegwerkzaamheden binnendoor naar het stadscentrum moesten rijden. De eigenlijke reden was Rick Wakeman’s keyboardsolo op het album ‘An Evening Of Yes Music Plus’. Die cd zat in de autoradio en ik kreeg het niet over mijn hart om de vijfenhalf minuten durende speleruptie zomaar af te kappen. Dat mam eigenlijk hoge nood had, realiseerde ik me pas weer toen ze in het stadscentrum haastig een toilet zocht. Oeps!

Wie daar niets van begrijpt, is geen progrockfanaat en moet beslist verder lezen. Het is tijd om af te reken met het verkeerde aanzien van een solo en de vooroordelen over mensen die ervan houden.

Een solo is een prominent onderdeel van de progressieve [rock]muziek. Het magische moment van de epische compositie. Daarbuiten is ‘ie er voor de muzikant om te pronken met de adembenemende manier waarop hij zijn instrument beheerst. Anti-proggers en andere mensen die geen tijd voor muziek hebben, noemen dat ambitieuze zelfbevlekking. Doorgaans op de toon van hoe je een ongehoorzame hond terechtwijst. Kun je nagaan hoe er over genieten wordt gedacht.

Ik vraag me dan af waarom men wel bewondering heeft voor Lionel Messi die na vijfentwintig meter briljant gedribbel een doelpunt scoort. Is die kunst, en om van die kunst te genieten, dan rechtvaardiger? Muzikant en sportman blinken op dezelfde egocentrische wijze uit in volksvermaak. Alleen doet de één het met een bal en de ander met een instrument.  

Je kijkt een voetbalwedstrijd om te genieten van Messi’s magie. Voor een muzikantensolo volstaat een goede geluidsopname, maar Oscarwaardig beeldmateriaal biedt net dat beetje extra. Of je staat je vlak voor het podium te verlekkeren met de tong op de schoenen. En laat dat nu de voornaamste reden zijn van de algemene moordspot.

Men denkt dat de solomanie van progrockfanaten [zoals ik] rust op techniek. Dat vingervlugheid of een complexe handzetting belangrijker voor ons zijn dan een pakkende melodie. Dat is een misvatting! Er bestaan zeker mensen die enkel kicken op moeilijke muziek. Ik maakte ze vaak genoeg van dichtbij mee. Die lui zijn dompteurs van hun eigen complexiteitswaanzin en ik verheug me om daar een keer over te schrijven.

Een solo is zoals alle behendigheden: een kunstvorm. En kunst is er om van te genieten. Genieten ontstaat door een emotie die, in dit geval door een solo, wordt aangewakkerd. Dat dit soms samenvalt met een fabelachtige speeltechniek, is een mooie bijkomstigheid. Net als Messi’s gedribbel. Maar wat heb je aan die techniek als de muziek bagger is? Hetzelfde als Messi die de bal meters naast schiet. Techniek is geen must!

Zoals voetballen verbonden is met scoren, is muziek verbonden met beroering. Hoe de muzikant dat voor elkaar krijgt, maakt geen sodemieter uit. Genieten is het enige dat telt. Ook voor progrockfanaten. Al belanden hun naasten weleens in bizarre situaties.

Michel Scheijen