MEAT LOAF-EEN MEMORIUM IN BOMBASTROCK

GEZIEN DE OPVALLENDE MEDIA-AANDACHT VOOR HET OVERLIJDEN VAN MEAT LOAF, KAN MUSICOPHILIA.NL ER NIET OMHEEN OM EEN MEMORIUM TE SCHRIJVEN OVER DIT ROCKICOON MET ALS RODE DRAAD ZIJN DISCOGRAFIE. DE CARRIÈRE VAN MARVIN LEE ADDEY, DIE DE BIJNAAM ‘MEAT LOAF’ VAN ZIJN HONKBALCOACH KREEG, KENDE HOGE EN ZEER DIEPE DALEN EN DE ARTISTIEKE RELATIE MET JIM STEINMAN WAS NET ZO GRILLIG. VANAF HET GEFLOPTE ‘STONEY & MEAT LOAF’ TOT EN MET DE ZWANENZANG ‘BRAVER THAN WE ARE’ BLIKKEN WE TERUG OP DE LOOPBAAN VAN DE HOGEPRIESTER VAN DE BOMBASTROCK.

VALSE START EN DOORBRAAK

De volslanke Texaan start zijn professionele zangcarrière in 1970 bij Motown Records na zich in de kijker gespeeld te hebben met een rol in de theaterproductie van ‘Hair’. Hij krijgt een platencontract en neemt met ‘Hair’-tegenspeelster Shaun ‘Stoney’ Murphy het album ‘Stoney & Meat Loaf’ op. De plaat doet weinig tot niets.

Meat vertrekt naar de theaterplanken van New York waar hij 1973 een rol bemachtigt in het musical ‘More Than You Deserve’ van Jim Steinman en Michael Weller. Het klikt goed tussen Meat Loaf en Jim Steinman. Steinman begint aan songs te componeren voor een rockopera-achtig album waarop hij zijn liefde voor gothic-literatuur mengt met jeugdcultuur en een toefje seks. Ondertussen is Meat in Los Angeles bezig met zijn rol van Eddie in het travestiemusical ‘The Rocky Horror Show’ van Richard O’Brien waarvan in 1975 een bioscoopfilm verschijnt met Meat in dezelfde rol.

In 1977 verschijnt op Epic Records Meat Loaf’s debuutalbum ‘Bat Out Of Hell’ gecomponeerd door Jim Steinman en geproduceerd door de excentrieke Todd Rundgren. De plaat klinkt als een pompeus rockmusical over alles wat jongeren bezighoudt, aangedikt met gothic-metaforen. ‘Paradise By The Dashboard Light’*** [met zangeres Ellen Foley die voor videoclip en tournee vervangen wordt door Carla DeVito], ‘You Took The Words Right Out Of My Mouth’ en het titelnummer worden wereldhits. ‘Bat Out Of Hell’ wordt een mega succes. De plaat blijkt zo duurzaam als eikenhout en staat al jaren in de top 10 van best verkochte albums aller tijden.

STEMPROBLEMEN, RUZIE EN WANHOOP

Succes en de tournees komen samen met de duivelse verleidingen van drank en drugs. Hierdoor worstelt Meat met stemproblemen op het moment dat Steinman bezig is met het schrijven van de navolger. Het herstel duurt erg lang waardoor Steinman besluit het album ‘Bad For Good’ uit 1981 zelf in te zingen en onder zijn eigen naam uit te brengen.

In datzelfde jaar verschijnt dan eindelijk het tweede Meat Loaf-album ‘Dead Ringer’. Alle songs werden geschreven door Steinman en het titelnummer is een duet met Cher. Het muzikale klimaat is echter sinds ‘Bat Out Of Hell’ drastisch veranderd. De dikke zanger past met zijn pompeuze dramarock [ook letterlijk] niet tussen de new wave en new romantics-idolen van een nieuwe generatie. Ondanks het contrast doet ‘Dead Ringer’ het toch redelijk, maar evenaart het sensationele succes van ‘Bat Out Of Hell’ nauwelijks.

Meat en Steinman raken gebrouilleerd. De samenwerking wordt na verwijten en moddergooien beëindigd. Voor het derde album ‘Midnight At The Lost And Found’ uit 1983 kruipt Meat zelf achter de schrijftafel ondersteund door een leger aan liedjesschrijvers waaronder Dick Wagner [Alice Cooper], Dan Peyronel en Paul Jacobs die zijn steun en toeverlaat zou worden. De productie is in handen van Tom Dowd [Rod Stewart, Eric Clapton]. Het derde album draait uit op een creatief en financieel fiasco.

Op advies van Paul Jacobs stelt Meat Loaf voor het vierde album een band samen genaamd ‘The Neverland Express’ [met o.a. gitarist Bob Kulick] om verloren succes terug te winnen. ‘Bad Attitude’ uit 1984 klinkt vertrouwd ruig en heavier dan zijn voorganger en sluit dankzij moderne productiefoefjes [elektronische drums, synthesizers] helemaal aan op de muziektrend van de jaren ’80. Roger Daltrey van The Who doet mee op het titelnummer en Jim Steinman overhandigd na een verzoeningsborrel twee nummers: ‘Surf’s Up’ en ‘Nowhere Fast’. Toch levert het overigens prima ‘Bad Attitude’ wederom niet het gehoopte succes. De single ‘Modern Girl’ wordt een bescheiden hit in Engeland.

Gedesillusioneerd, wanhopig en onder druk van platenmaatschappij Arista gaat Meat in zee met producer annex klaploper, zwendelaar, gladjanus Frank Farian [Boney M./Milli Vanilli]. Alsof de eigenaar van een lucifersfabriek zijn imperium overdraagt aan een pyromaan! Pianist/arrangeur Paul Jacobs heeft geen zin in die samenwerking en vertrekt. Toch is het resultaat ‘Blind Before I Stop’ uit 1986 niet eens zo slecht als verwacht. Het album verkoopt alleen niet en de single ‘Rock ’n’ Roll Mercenaries’ [een duet met John Parr] doet het niet veel beter. In 1987 verschijnt het live-album ‘Live At Wembley’, maar daarna blijft het lang stil rond Meat Loaf. Het lijkt erop dat hij een relikwie uit het verleden is geworden.

Jim Steinman is ondertussen druk bezig als songwriter/producer voor o.a. Air Supply, Bonnie Tyler, Barbra Streisand en The Sisters Of Mercy. In 1988 wordt ‘Paradise By The Dashboardlight’*** onverwacht opnieuw een hit en een jaar later verschijnt onder Steinmans supervisie het album ‘Original Sin’ van Pandora’s Box waarop ook Ellen Foley meedoet. De plaat flopt, maar het hernieuwde succes van ‘Paradise….’ en de verzoening met Foley brengen Steinman op het idee voor een vervolg op ‘Bat Out Of Hell’.

De tijd was nooit minder rijp.

BACK INTO HELL: NIEUW SUCCES

Het door Steinman geschreven en geproduceerde ‘Bat Out Of Hell II-Back Into Hell’ verschijnt in 1993 voorafgaand aan de single ‘I Would Do Anything For Love [But I Won’t Do That]’ die in 28 landen op nr. 1 terechtkomt. ‘Bat Out Of Hell II’ wordt vrijwel met dezelfde samenstelling opgenomen als het eerste deel. Gastbijdragen komen o.a. van Little Feet-pianist Bill Payne, stergitarist Pat Thrall, Tower Of Power-saxofonist Lenny Pickett en ook Paul Jacobs is weer van de partij. Regisseur Michael Bay maakt mooie spektakelvideoclips van ‘I Would Do Anything For Love’, ‘Rock ‘n’ Roll Dreams Come Through’ [met een jonge Angelina Joline] en ‘Objects In The Rear View Mirror’ [met Robert Patrick uit ‘Terminator II’].

Het album wordt een mega succes en Meat Loaf is weer helemaal terug. Met ‘Bat Out Of Hell II’ laat hij de antihelden van de grungerevolte en de infantiele Eurodance-acts uit de jaren ’90 hetzelfde poepje ruiken zoals hij dat 1977 op punk en disco afvuurde.

Een volgende succesplaat laat deze keer niet lang op zich wachten. Het door Ron Nevison geproduceerde ‘Welcome To The Neighbourhood’ scoort in 1995 zeer goed. De door Dianne Warren geschreven nummers ‘I’d Lie For You [And That’s The Truth’] en ‘Not A Dry Eye In The House’ worden vette hits. Meat lijkt deze keer zonder hulp van Jim Steinman wel op eigen benen te kunnen staan, ook al overhandigde deze slechts twee songs voor het album. De overige schrijfcontributies komen o.a. van Sammy Hagar, ‘Little’ Steven van Zandt, Tom Waits en Jeff Bova.

HET NIEUWE MILLENNIUM

In de aanloop naar de 21e eeuw blijft het lang stil rond Meat Loaf. Er komen een hele reeks verzamelalbums op de markt met daarop de bekende hits en wat live-opnames. Het gerucht gaat dat Meat en Steinman aan het bekvechten zijn over een derde deel van ‘Bat Out Of Hell’. Twisthema: wie heeft het octrooi op het merk ‘Bat Out Of Hell’? Dat het erg slappe ‘Couldn’t Have Said It Better’ uit 2003 geen bijdrage van Steinman bevat, wakkert de speculaties nog meer aan. Aan een promotietournee komt vervroegd een eind, omdat Meat vanwege hartcomplicaties in het ziekenhuis belandt.

In februari 2004 toert Meat Loaf door Australië met het Melbourne Symphony Orchestra in het kader van ‘Bat Out Of Hell Live’. Opnames van die tournee komen in datzelfde jaar terecht op de cd/dvd ‘Bat Out Of Hell: Live With The Melbourne Symphony Orchestra’. Het is ongetwijfeld het allerbeste live document van Meat Loaf ooit, want ondanks de wervelende shows is het geen geheim dat hij vocaal wel eens te wensen over laat.

Wanneer het juridische steekspel over het ‘Bat Out Of Hell’-merk ten einde komt, gaan de opnames voor een derde deel van start. Op 20 oktober 2006 volgt ‘Bat Out Of Hell III-The Monster Is Loose’ dat deze keer vanwege ziekte en andere bezigheden niet geproduceerd wordt door Steinman [hij levert wel zeven songs], maar door songwriter/producer Desmond Child [Kiss, Aerosmith, Bon Jovi].

Child levert subliem productiewerk af, want Meat Loaf klinkt venijniger, harder en dramatisch zoals we drama in de 21e eeuw willen horen. Stergitaristen Brian May, John 5 [Slipknot] en Steve Vai zorgen voor extra vuurwerk. Het succesvolle derde deel wordt voorafgegaan door de single ‘It All Coming Back To Me Now’. Deze keer in een orkestrale duet met Marion Raven, want de Jim Steinman-compositie was in 1996 al een bestseller voor Celine Dion.

De Europese data voor de ‘Seize The Night’-tournee ter promotie van ‘Bat-III’ komen in het najaar van 2007 te vervallen. Meat kampt met een hardnekkige ontsteking aan het strottenhoofd. Het in Canada opgenomen ‘3 Bats Live’ is daarvan een dramatisch bewijs.

Na het inhalen van de Europese tourdata halverwege 2008 duikt Meat Loaf met producer Rob Cavallo de studio in voor een nieuw album. Cavallo is hot vanwege het produceren van ‘American Idiot’ van Green Day. Voor het schrijven van nummers wordt de hulp ingeroepen van Justin Hawkins [The Darkness], Ollie Wride [FM-84], Tommy Henriksen [Alice Cooper] en Jon Bon Jovi. Het heeft zich geloond, want ‘Hang Cool Teddy Bear’ uit 2010 is een verrassend sterk en zeer gevarieerd album waarop Meat Loaf alles behalve klinkt als een ouwe zakkenwasser. Het conceptalbum is gebaseerd op het gelijknamige miniverhaal van filmregisseur Kilian Kerwin en bevat monologen van acteurs Hugh Laurie [‘Dr. House’] en Jack Black.

Precies een jaar later ligt ‘Hell In A Handbasket’ in de winkels waarop de stijlvariatie van de voorganger wordt voorgezet, maar vanwege gebrek aan muzikale cohesie nergens op slaat. Ondertussen blijft Meat Loaf met zijn gezondheid worstelen. Hij treedt wel nog op. Het zijn voorstellingen van een gebroken, verzwakte performer die van stoppen niets wil weten en regelmatig van zijn stokje gaat. In de 2015-docu ‘In And Out Of Hell’ vertelt een aandoenlijke Meat Loaf [die door cosmetische correctie dezelfde wipneus heeft als oud-K.N.V.B. voorzitter Martin van Rooijen] openhartig over zijn moeilijke jeugd met een agressieve, alcoholverslaafde vader en de ups en downs van zijn carrière.

TOENEMENDE GEZONDHEIDSPERIKELEN EN OVERLIJDEN

Jim Steinman is inmiddels ook stamgast bij medisch specialisten [hartfalen, beroerte] waardoor zijn musicalversie van ‘Bat Out Of Hell’ telkens vertraging oploopt. Begin 2016 duiken hij en Meat Loaf weer de studio in voor een plaat die in september van datzelfde jaar verschijnt: ‘Braver Than We Are’. Het album is een catastrofe en wordt gegoten in een magere, simplistische productie die voor K3-albums heel gewoon is. Het 11:28min durende ‘Going All The Way’ met vocale bijdragen van Ellen Foley en Karla DeVito kan er net nog meer door. Al is het maar vanwege de symbolische tekst die verwijst naar de artistieke relatie tussen Meat Loaf en Jim Steinman.

Een jaar later gaat in Londen ‘Bat Out Of Hell-The Musical’ in première. Steinman ziet zijn droom eindelijk uitkomen. Lang kan hij er niet van genieten, want zijn gezondheidstoestand gaat fors achteruit. Op 19 april 2020 overlijdt hij op 73-jarige leeftijd aan een longontsteking.

Meat Loaf valt in 2019 in zijn geboortestaat Texas van het podium en breekt zijn sleutelbeen. Het is het laatste nieuws dat we van ‘m zullen horen. De hogepriester van de pompeuze rockmuziek voegt zich op 22 januari 2022 naast Jim Steinman in het hiernamaals. Ze zullen daar inmiddels weten dat het voorgoed gedaan is met de hemelse rust.

***De schrijver heeft vanaf dag 1 een hekel aan ‘Paradise By The Dashboardlight’. Dat het de afgelopen decennia een in alcohol gedrenkte karaoke-act werd op bruiloften en andere festiviteiten, maakte het er niet draaglijker op. De lezer wordt gevraagd begrip te hebben voor het inhoudelijk niet dieper ingaan op het nummer.

Michel Scheijen