LIVE ONDER DE RADAR

Live-albums waren lange tijd het stokpaardje van een popartiest of band. Na twee tot drie succesvolle studioplaten was het tijd voor live-plaat. Dan kon je pas echt laten horen waartoe je in staat was. Veel live-albums schreven popgeschiedenis. Bijvoorbeeld: Deep Purple’s ‘Made In Japan’, ‘Peter Frampton Comes Alive’, ‘Live At The Budokan’ van Cheap Trick of ‘James Brown Live At The Apollo’. De muziekfreak zal een paar van deze titels in de kast hebben staan of er op z’n minst een keer naar hebben geluisterd.

De sensatie van een live-album is een beetje zoek. De oorzaak is giswerk. Is het de komst van de live-DVD met 48.1 surround sound en 12K-beeldkwaliteit? Is Spotify de boosdoener of hebben we gewoon te maken met een oververzadigde muziekmarkt? Musicophilia zet tien live-albums opnieuw in de etalage. Titels die, om wat voor reden dan ook, redelijk onopgemerkt bleven maar de kostbare luistertijd waard zijn.

Paul Simon – Paul Simon’s Concert In The Park [1991]

Middenin de ‘Born At The Righ Time’-tournee in 1991 kwam Paul Simon op het idee om het legendarische Central Park-concert uit 1980 zonder zijn maatje Art ‘de krullenpruik’ Garfunkel over te doen. Best ironisch als je bedenkt dat exact tien jaar geleden was dat het duo zich op die plek muzikaal verzoende.

Simon’s live-album staat op gelijke hoogte met ‘The Concert In Central Park’ van Simon & Garfunkel. De kleine New Yorker wordt ondersteund door een veertien koppige band, waaronder Chris Botti, Michael Brecker, Steve Gadd en de Braziliaanse percussiegroep Oludum. Aan vuurwerk absoluut geen gebrek.

Nummers van de meesterwerken ‘Graceland’ en ‘The Rhythm Of The Saints’ zijn de rode draad binnen de setlist. De live vibe geeft net dat beetje extra. Kleine tegenvallers zijn de smooth-achtige uitvoeringen van ‘Bridge Over Troubled Water’ en ‘The Sound Of Silence’.

De dubbel-cd bevat het integrale concert in tegenstelling tot het VHS-formaat waar ‘Cecilia’ om onbekende reden ontbrak. Op de Amerikaanse DVD-uitgave is het programma weer compleet. Een Europese DVD laat nog altijd op zich wachten.

M.S.

Deep Purple-This Time Around/Live In Tokyo 1975 [2001]

Vlagen van het Budokan-concert kwamen terecht op het tussendoortje ‘Last Concert In Japan’ uit 1977. ‘This Time Around’ bevat het complete concert uitgemeerd over twee cd’s in sublieme geluidskwaliteit.

Speeltechnisch valt er het nodige af te dingen, maar dat heeft zo zijn redenen. Roadie Patsy Collins kwam op Jakarta op mysterieuze wijze om het leven waarvan Glenn Hughes onterecht werd verdacht. Hij belandde in de cel. Zonder ruggespraak plande de malafide promotor ter plekke een tweede concert. Omdat de band weigerde, werden ze onder schot uit hun hotel gesleurd en het podium opgeduwd.

Bepakt met een trauma vloog de band vervolgens van Jakarta naar Japan om de tournee voort te zetten. Onderweg sliep gitarist Tommy Bolin acht uur aan een stuk [!] op zijn linkerarm waardoor Jon Lord genoodzaakt was om Bolin’s solopartijen op het orgel te spelen.

Ondanks de tekortkomingen heeft het album een onweerstaanbare charme. Halverwege de set is Bolin beter in vorm. Hij doet zijn solonummer ‘Wild Dogs’ en trakteert op een verrassend klinkende gitaarsolo. David Coverdale schreeuwt zich door de set en wordt overstemd door de strak van de cokes staande Glenn Hughes die de sterren van de hemel zingt in het Stevie Wonder-eerbetoon ‘This Time Around’. De hondsloyale Ian Paice drumt als een octopus om de boel bij elkaar te houden.

‘This Time Around-Live In Tokyo 1975’ bewijst dat zelfs een lamgeslagen Deep Purple in staat is om de tent plat te spelen.

M.S.

Heart – The Road Home [1995]

MTV Unplugged was in de jaren ’90 zo’n succes dat zelfs de stuiterende happy hardcore-meute wist wie somberman Eric Clapton was! De Amerikaanse rockband Heart, die het vanwege de grunge-hegemonie best moeilijk hadden in dat decennia, wilden een graantje meepikken van de unplugged-rage.

‘The Road Home’ verscheen niet onder de MTV Unplugged-banner, maar werd door niemand minder geproduceerd door John-Paul Jones van Led Zeppelin. De band die voor Heart de voornaamste inspiratiebron waren. Wat kan het MTV-merk je dan nog schelen?

Ann Wilson is een klasse zangeres die zich omringd door het strijkorkest als een [wal]vis in het water voelt. De strijkersarrangementen zijn wonderschoon en een tikkeltje mysterieus. Potige Heart-klassiekers zoals ‘Barracuda’ en ‘Crazy On You’ krijgen een hoog aaibaarheidsgehalte. Eén van de vele hoogtepunten is het door zus Nancy gezonden ‘These Dreams’ dat in zijn oorspronkelijke, aangeklede vorm al een mystiek juweeltje is. Met het titelnummer als hidden track sluit de Europese uitgave af. Aan de Japanse uitgave werd de bonustrack ‘Never’ toegevoegd.

Eén van de allerbeste en sfeerrijkste unplugged-albums ooit. Zorg dat de kaarsjes branden als je luistert!

M.S.

Jerry Goodman – It’s Alive [1988]

Jerry Goodman werd bekent als violist in The Flock en daarna In de Mahavishnu Orchestra, de jazzrock-outfit van John Mclaughlin en Jan Hammer waar hij zich instrumentaal de gelijke toonde van genoemde heren. Voorwaar een prestatie!

Na het uiteenvallen van die band [een festival der ego’s] maakte hij nog albums met toetsenist Hammer om in de jaren ‘80 een solo carrière te starten op het Private Music-label. Een label waarbij je denkt aan rustige new age klanken met het rockgehalte van een adrenaline vernietigende schuimbadreclame.

Hoewel de digitale geluiden en wat matte 80’er jaren productie het resultaat wat afvlakken, worden zijn achtergrond en talent duidelijk door het virtuoze spel op elektronische viool en de afwijkende maatsoorten en polyritmiek. Maar echt spannend wordt het pas op ‘It’s alive’, waar het materiaal dankzij een fantastische band en de live ambiance tot volle wasdom komt.

Ondanks de aanwezigheid van 2 toetsenisten en een gitarist [naast de viool] klinkt het toch ruimtelijk en de stuwende ritmesectie houdt het geheel ferm in de rockregionen. Op het moment dat de ritmesectie invalt na het kabbelende intro van opener ‘Going on 17’ weet je dat hier een spannende band losgaat en ik krijg steeds weer kippenvel van Goodmans’ solo in ‘Topanga waltz’, ook na al die jaren en luisterbeurten. Minpuntje: de obligate ballad kent helaas nogal wat jaren 80 clichés. Die heet gelukkig ‘I hate you’, dat dan wel weer.

S.Sm.

Herbert Grönemeyer – Grönemeyer Live [1995]

‘Grönemeyer Live’ is het eerste live-album van de singer/songwriter uit Bochum en bevat opnames van de ‘Chaos’-tournee in 1993/1994. De ideale instapper voor iemand die niet zo bekend is met zijn werk. Succesnummers zoals ‘Alcohol’, ‘Bochum’, Was Soll Dass?’, ‘Halt Mich’ en ‘Männer’ worden afgewisseld met titels van één van zijn allerbeste albums: ‘Chaos’.

Gezien de tracklist kun je het album makkelijk beschouwen als een verkapte ‘best of’, maar dat is te weinig eer voor dit live-document waar de passie vanaf spat. Herbert Grönemeyer is een innemende persoonlijkheid die op het podium volledig opbloeit. Met ‘Grönemeyer Live’ haal je ‘m bijna letterlijk in huis.

M.S.

Dream Theater – Live Scenes From New York [2001]

“You want the best, you’ll get the best!” is de slogan van Kiss. “You want it all, you’ll get it all!” is die van Dream Theater. Met ‘Live Scenes From New York’ [speeltijd: drie uur en twaalf minuten] beginnen de progmetal-kampioenen hun traditie met het uitbrengen van kiloknallers: driedubbele live-albums met een complete show

De set bevat elke noot, en dat zijn er bij Dream Theater heel wat, van het fantastische conceptalbum ‘Metropolis-Part II: Scenes From A Memory’ aangevuld met een hele reeks DT-prijsnummers die zelden onder de vijf minuten klokken. Alsof dat nog niet genoeg is, zijn ‘Learning To Live’ en ‘A Change Of Seasons’ de toegiften. Nummers van respectievelijk veertien en vijfentwintig minuten! En dan haalt zanger James LaBrie het in zijn hoofd om zich aan het eind te excuseren met: “Sorry for the short set.”

Saillant detail: het album verscheen op 11 september 2001. Latere persingen hebben daarom een ander artwork dan de brandende appel met de skyline van New York op de achtergrond.   

M.S.

Al Di Meola, John McLaughlin & Paco de Lucia – Friday Night In San Francisco [1981]

Je hebt van die momenten dat je ergens naar binnen loopt en een geweldig stuk muziek hoort. Ik had zo’n moment toen ik in 1980 de plaatselijke fonotheek binnenliep en een live nummer hoorde met akoestische gitaren. Ik ging rechtstreeks naar de dames van de balie om te vragen wat voor muziek dat was.

De elpee werd van de draaitafel gehaald en mij direct meegegeven. Thuis de elpee opgezeten en na de eerste gitaarklanken van ‘Mediterranean Sundance’ zat ik er meteen in.

Je hoort drie gitaarvirtuozen met verschillende achtergronden: De Lucia flamenco, Di Meola fusion/wereldmuziek en Mclaughlin o.a. blues, jazz en flamenco.

Wat dit album zo geweldig maakt zijn de snelle licks die elkaar afwisselen gevolgd door rustiger gitaarspel en het enthousiasme van de heren incluis de nodige humor. De een doet niet onder voor de ander en als zo vaak met dit soort optredens jagen de heren elkaar op tot een hoog niveau. Ze vullen elkaar aan met solo’s in eigen stijl die goed op elkaar aansluiten. De luistertijd van pakweg 41 minuten vliegt voorbij.

De heren spelen de eerst twee nummers op kant 1 als duo [Paco & Al, dan John & Al]. Vervolgens begint kant 2 met het duo John & Paco om de laatste twee nummers als trio te eindigen. ‘Friday Night In San Francisco’ wordt over het algemeen beschouwd als het belangrijkste live album met akoestische gitaren.

Hoewel de titel suggereert dat dit live-canon in San Francisco werd opgenomen, is het laatste nummer afkomstig van een optreden in New York.

G.K.

Klaus Schulze – Royal Festival Hall Vol. 1 & Vol. 2 [1992]

Op de albums ‘Who’s Afraid Of The Art Of Noise?’ van The Art Of Noise en ‘Zoolook’ van Jean-Michel Jarre werd samplen tot designkunst verheven. Met het live tweeluik ‘Royal Festival Hall’ creëert synthesizerpionier Klaus Schulze een nieuwe dimensie in het kader van innovatief samplegebruik.

Elk deel bevat één live-suite van drie kwartier waar je met de meest bizarre geluiden om de oren wordt geslagen. Bij de Art Of Noise was de ritmische autostartmotor een sensatie en bij Jarre de bewerkte stemsamples. Schulze benut de sampletechniek voor het brouwen van atmosferische geluidscollages met oerwoudgeluiden, sensueel gesteun, stromend water, toeterende olifanten, vervormde sopraanvocalen en een teleurgestelde dame [“You mean that’s it?”] als basisingrediënten. Tussen deze potpourri soleert Schulze op basis van ritmische wendingen. Soms bescheiden en dan weer heftig zoals we van ‘m gewend zijn.

Elk deel bevat één studiotrack en deel 2 bevat naast de studiotrack nog een live-opname van het concert in de Londense Royal Festival Hall. Het is een raadsel waarom Venture Records [een sublabel van Virgin] er geen dubbel-cd van gemaakt heeft.

M.S.

Michael Nyman – Live [1994]

Michael Nyman is een minimalistische klassieke componist die na jaren experimentele muziek gemaakt te hebben [voor o.a. de eigenzinnige films van Peter Greenaway] doorbrak met de relatief romantische soundtrack voor Jane Campion’s film ‘The piano’. Dit laatste succes zorgde ervoor dat een opname zoals deze uitgebracht kon worden, want normaliter is dat verre van vanzelfsprekend in dat wereldje.

Klassiek? Geafficheerd als de ‘Michael Nyman Band’? Ja, met een elektrische bassist en de weergaloze saxofonist John Harle, die later met een aantal popmusici zoals Paul McCartney en Marc Almond furore zou maken. Alle instrumenten worden ook elektrisch versterkt waardoor het eens te meer live ‘knalt’ zoals ondergetekende het indertijd in Amsterdam mocht meemaken.

In het pre-‘The Piano’ materiaal zit een door de bas en de piano verzorgde duidelijke puls [‘beat’] die de strijkers en blazers voortdurend achter de veren zit. Zo lijkt het 2de deel van ‘Waterdances’ gaandeweg in een stroomversnelling te geraken met een uitzinnige reactie van het publiek teweegbrengend. Vervolgens wordt in ‘The Upside Down Violin’ de combinatie met een Marokkaans orkest en dito muziek gezocht, met een fantastisch resultaat. ‘Klassieke wereldmuziek’ voor ruimdenkend orkest! Afgesloten wordt met een selectie van, uiteraard, ‘The piano’ waar in ‘Here Be There’ [gebaseerd op een Schotse folkmelodie] de strijkers en saxofonisten weer helemaal losgaan.

Michael Nyman zorgde voor een terugkeer van de melodie in de moderne klassieke  muziek en live voor een dampende rocksfeer. Met viool en piccolo.

S.Sm.

Radiohead – I Might Be Wrong: Live Recordings [2001]

Een live-album met een speeltijd van nog geen drie kwartier?! Daar valt wat over te zeggen, maar liever kort en krachtig dan lang en saai.

‘I Might Be Wrong’ bevat een willekeurig samengestelde reeks opnames van Radiohead’s ‘Amnesiac’-tournee in 2001. Geen hits, maar een bundel van sonische vrijwel gitaarloze rockexperimenten die, verpakt in nummers met kop en staart, de as vormden van de albums ‘Kid A’ en ‘Amnesiac’.

Opener ‘The National Anthem’ grijpt je direct bij de strot en deze beklemmendheid blijft je in de wurgreep houden. Ergens maar goed dat het album zo kort duurt. Radiohead’s focus op vernieuwing bereikt het zoveelste hoogtepunt met de piano-uitvoering van het elektronische ‘Like Spining Plates’. Tom Yorke zingt de ballade troosteloos, mooi en net zo emotioneel als een heilig verklaarde die op het sterfbed zijn lelijkste zonde opbiecht. De afsluiter is het niet minder hartroerende ‘True Love Waits’ dat pas vijftien jaar later terechtkomt op het studioalbum ‘A Moon Shaped Pool’.

De officiële verschijningsdatum van ‘I Might Be Wrong’ was 12 november 2001, maar ik kocht mijn exemplaar vijf maanden eerder tijdens Pinkpop. Het jaar dat Radiohead het festival afsloot met bijna dezelfde setlist als op ‘I Might Be Wrong’…en het terrein na een half uur leeg druppelde.

M.S.

Iron Maiden – Maiden England ’88 [2013]

Wat hebben de fans een ondraaglijk lang moeten wachten op deze live dubbelaar.

Als eerste kwam er in 1989 de ingekorte concertvideo ‘Maiden England’ met beeldmateriaal van twee concerten dat Iron Maiden gaf op 27 en 28 november 1988 in het Birmingham Exhibition Centre.

In 1994 werd de video hernieuwd uitgebracht in een gelimiteerde VHS/CD-combi, maar vanwege de beperkte opslagcapaciteit bevatte de CD twee nummer minder. Een bittere teleurstelling voor de Maiden-purist! Na loze beloftes en uitstel nam de onverzettelijke bandleider Steve Harris het heft in handen en verscheen in 2013 de dubbelaar ‘Maiden England ’88’ met de complete setlist bestaande uit achttien nummers.

Eerlijk is eerlijk: het album is geen krachttoer zoals de klassieker ‘Live After Death’ uit 1985. Zo’n live-plaat maak je maar één keer in je leven. Dat neemt echter niet weg dat ‘Maiden Engeland ’88’ een uitstekend live-album is waar veel te genieten valt. De band verkeert in optima forma en bevindt zich op het creatiefste en succesvolste hoogtepunt in haar carrière. Bruce Dickinson bewijst nogmaals dat hij na Ronnie James Dio de allerbeste hardrockzanger van dat moment was.

Zes titels van de destijds nieuwe elpee ‘Seventh Son Of A Seventh Son’ komen aan bod. Zelfs de op de elpee gebruikte synthesizers hebben een plek op het podium. Daarna werden ze voorgoed opgeborgen, maar dat gebeurde later pas.

M.S.

Michel Scheijen-Servé Smeets-Guido Kempen