IN DE RUBRIEK ‘LIJFPLAAT’ BESCHRIJFT EEN MUSICOPHILIA-SCRIBENT EEN ALBUMPAREL WAARAAN HIJ MET ZIEL EN ZALIGHEID IS VERKNOCHT. DE ALBUMKEUZE IS VOORBEHOUDEN AAN EEN BELANGRIJK CRITERIUM: OVER HET ALBUM WERDEN NIET AL HONDERDEN ARTIKELEN GESCHREVEN, WANT MUSICOPHILA KIEST NU EENMAAL NIET GRAAG VOOR HET GANGBARE.
ROB RIKSEN BIJT DE SPITS AF MET EEN ORGINELE KEUZE.
‘English Settlement’ uit februari 1982 is het vijfde album van de door Andy Partridge opgerichte Britse band XTC. De band startte in 1976 aanvankelijk onder de naam Star Park en ging daarna verder als Helium Kidz. Uiteindelijk wijzigde de bandnaam in XTC; een verwijzing naar het woord extacy [extase]. Of het ook een verwijzing was naar de gelijknamige drug MDMA, blijft onduidelijk.
XTC, dat ten tijde van de hoogtijdagen van punk en new wave zijn opwachting maakte in de Britse muziekscene, werd aanvankelijk door critici bij deze stromingen ingedeeld. In de rockdocumentaire ‘This Is Pop’ uit 2017, verklaart Partridge dat hij niet ingedeeld wenste te worden bij één of andere stroming, maar dat hij simpelweg popmuziek maakte. Hij begon eigen nummers te schrijven, omdat hij technisch niet in staat bleek de muziek van zijn muzikale helden na te spelen.
Door de jaren heen wijzigde de band van samenstelling en stopte vanaf 1982 met optreden vanwege de toenemende paniekaanvallen van Partridge. Debet hieraan was onder meer een jarenlange verslaving aan valium [sinds zijn twaalfde] die mede het gevolg was van de opvoedingsstijl van zijn aan een dwangstoornis lijdende moeder. De valiumverslaving eindigde abrupt toen Partridge ’s toenmalige echtgenote alle pillen door het toilet spoelde. Door het plotselinge verdwijnen van deze dagelijkse rustgevende dosis valium uit zijn lijf, werd hij toenemend nerveus voor en zelfs tijdens de optredens. Tijdens een concert in Parijs in april 1982 verdween Partridge in paniek van het podium om er vervolgens nooit meer op terug te keren. Vanwege het feit dat de band nadien alleen nog studio-opnames maakte, kon er volop geëxperimenteerd worden. De songs hoefden immers niet meer live te worden uitgevoerd. Hier lijkt een parallel te bestaan met The Beatles, ware het niet dat die band heel andere redenen had om niet meer live op te treden.
Het artwork van het dubbelalbum is gebaseerd op ‘The Uffington White Horse’. Een prehistorische afbeelding in de Engelse heuvels in de buurt van Swindon. domicilie van de band. Op het album verkende de band een nieuwe richting in het muzikale spectrum met melodieuze en vaak complexe songs, veelal met teksten over sociaal relevante onderwerpen. Zo behandelt ‘Runaways’ het onderwerp kindermishandeling/huiselijk geweld. ‘In Ball and Chain’ bekritiseert XTC net als vele andere bands uit die tijd het beleid van de toenmalige conservatieve regering van Margaret Thatcher ‘Sense Working Overtime’ was een weloverwogen en geslaagde poging om een hitsingle te produceren. ‘No Thugs In Our House’ verhaalt over een echtpaar dat worstelt met het racistische gedrag van hun zoon. ‘Melt The Guns’ is kritisch over wapenbezit met een sneer naar de Verenigde Staten. ‘Fly On The Wall’ behandelt het gegeven van Big Brother. Ook tekstueel gezien valt er veel te genieten op dit album, bijvoorbeeld in ‘All Of A Sudden’: “Life’s like a jig-saw, you get the straight bits but there’s something missing in the middle”.
Zelf leerde ik de band, wiens grootste wapenfeit tot dan toe de hitsingle ‘Making Plans For Nigel’ van het album ‘Drums and Wires’ uit 1979 was, pas echt kennen door ‘English Settlement’.
Ik hoorde het album bij mijn studiegenoot Vincent in de Poortstraat in Utrecht en draaide het in de lange zomervakantie van 1982 vrijwel onophoudelijk. ‘Senses Working Overtime’ stond wellicht symbool voor mijn zintuigen die alle nieuwe ervaringen in de grote stad een plaats probeerden te geven: “Trying to take this all-in, I’ve got one, two, three, four, five senses working overtime” Deze fase in mijn leven was achteraf gezien erg belangrijk voor het ontwikkelen van een bepaalde richting in mijn muzieksmaak. Muziek uit de jaren ’80 zit bij mij gelinkt aan bepaalde gebeurtenissen uit mijn tijd in Utrecht. Zo is ‘English Settlement’ voor altijd verbonden aan mijn toenmalige woonplaats en aan de aparte sfeer van de jaren tachtig.
Na ‘English Settlements’ volgden er nog diverse albums die de status van de band bevestigden, ondanks het feit dat er geen optredens meer waren. De b-kant van een single getiteld ‘Dear God’, met een overduidelijke antireligieuze boodschap, veroorzaakte met name in de Verenigde Staten nogal controversiële reacties variërend van haat tot adoratie. In de documentaire ‘This Is Pop’ wordt beweerd dat deze song de carrière van de band in zekere zin redde. De band XTC, die nog een muzikaal alter ego kende in de vorm van de succesvolle Dukes Of Stratosphear. werd overigens in 2006 officieel opgeheven.
Rob Riksen
