DE RUBRIEK ‘DE ZWARTE SCHIJF’ LAAT HET LICHT SCHIJNEN OVER ALBUMS DIE DE VERWACHTINGEN NIET WAARMAAKTEN, FLOPTEN, OF WAAROVER DE MENINGEN STERK UITEENLOPEN. WAAR GING HET MIS? WAAROM BLEEF HET SUCCES ACHTER? WAT IS DE REDEN VOOR DE CONTROVERSE? EN WAAROM KREGEN SOMMIGE ALBUMS ACHTERAF TOCH EEN CULTSTATUS? MUSICOPHILIA GAAT OP ONDERZOEK.
NUMMER 12 IN DE RUBRIEK: ‘SUMMER IN PARADISE’ VAN THE BEACH BOYS UIT 1992
The Beach Boys, tot ver in de jaren 2000 geafficheerd als nummer twaalf op de wereldlijst van best verkopende popartiesten aller tijden met honderd miljoen verkochte albums, hadden hun meest succesvolle periode tussen pakweg 1966 en 1973. In die jaren verschenen van de ongekroonde koningen van de surfpop hun beste albums, waaronder het absolute meesterwerk ‘Pet Sounds’, ‘Wild honey’, ‘Sunflower’, ‘Surf’s up’ en ‘Holland’.
De bekendste en de langstdurende line-up van de band bestond uit de broers Brian, Carl en Dennis Wilson, Al Jardine en Mike Love: een neef van de Wilsons. In de jaren zestig en zeventig hadden de Beach Boys al diverse hoogte- en dieptepunten bereikt. Zo raakte Brian Wilson medio jaren zestig aan de drugs en staakte hij zelfs lange tijd het toeren en opnemen. Zo gebeurde het dat namen die van meet af aan tijdelijk deel uitmaakten van de groep [zoals David Marks en Bruce Johnston], tot het recente verleden werden ingehuurd om het bandgeluid te waarborgen. Zeker na het vroegtijdige overlijden van drummer Dennis Wilson in 1983 en de dood van de ongeneeslijk zieke Carl Wilson in 1998.
Voor veel popgroepen uit de jaren zestig en zeventig was het de vraag hoe ze de jaren tachtig en negentig moesten overleven. Door de opkomst van MTV, het gebruik van meer synthetische instrumenten, nieuwe succesvolle muziekstromingen en -last but not least- de lancering van de compact disc, werden The Beach Boys uitgedaagd om aan te haken op de nieuwe tendens.
Na de verdrinkingsdood van Dennis Wilson op 28 december 1983 [waarschijnlijk onder invloed van drugs] maakten The Beach Boys in 1985 een comeback met het album ‘Beach Boys’. Hun eerste digitale album met nieuwe instrumenten zoals de drumcomputer, werd uiteraard geheel opgedragen aan Dennis. In 1988 verscheen de zeer succesvolle single ‘Kokomo’ uit de film ‘Cocktail’ met Tom Cruise, gevolgd door het album ‘Still Cruisin’’, waarmee The Beach Boys commercieel nog steeds hun mannetje stonden. Ook al kwam de single uit de koker van Mike Love en producer Terry Melcher.
Twee gebeurtenissen werden cruciaal in de aanloop naar de release van hun grootste flop ‘Summer In Paradise’ uit 1992. Brian Wilson en Mike Love daagden elkaar voor de rechter over auteursrechten van songs waar ze al dan niet aan hadden meegeschreven. Daarnaast had Brian Wilson, die geplaagd werd door depressies, een privé-psychiater in de persoon van Eugene Landy die claimde mee te hebben geschreven aan songs uit de jaren 80. Niet onbelangrijk: Brian Wilson was tot dan toe betrokken geweest bij ieder album. Ook al was het achter de schermen, omdat hij geen deel uitmaakte van de groep. Maar bij ‘Summer In Paradise’ ontbrak hij volledig!
Producer Terry Melcher en Mike Love werden de drijvende krachten achter het nieuwe album zonder enige medewerking van Brian Wilson. Overigens zou de relatie tussen Wilson en Landy en Wilson en Love later nog verder escaleren.
Tijdens de opnames bestond de bandsamenstelling uit Mike Love, Carl Wilson, Al Jardine en Bruce Johnston. The Beach Boys werden meegezogen in het nieuwe Amerikaanse concept van harmonie tussen ecosystemen, de toekomst van de planeet aarde, milieuvriendelijkheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid-avant-la-lettre. Daardoor verscheen de Amerikaanse release in een ‘ecopak’ en deed het overigens schitterende artwork van de cd-hoes denken aan een nieuwe campagne van het Wereld Natuur Fonds. Saillant detail: op de Amerikaanse release en het cd-hoesje op posterformaat prijkt een grote Amerikaanse vlag.
Qua artwork is ‘Summer In Paradise’ misschien wel één van de mooiste Beach Boys-albums, maar artistiek en commercieel een absoluut dieptepunt. Distributeur Navarre ging bankroet, omdat er slechts 1.000 exemplaren van werden verkocht.
Ten eerste is het album volledig overgeproduceerd. Een voorbeeld is het gebruik van synthetische drums als ‘streetbeat’, waardoor deze een echo-effect hebben. De bekende Beach Boys-influencer Giggens heeft in zijn dodelijke review van ‘Summer In Paradise’ op YouTube de indruk dat vanwege de drumsound het album in een grot werd opgenomen. De single ‘Hot Fun In The Summertime’ [een cover van een Sly & The Family Stone] en ‘Slow Summer Dancin [One More Night]’ zijn hiervan de beste voorbeelden. Ook het gebruik van snerpende gitaren en overtollige saxofoons draagt niet bij tot een loepzuivere productie. Daarnaast proberen The Beach Boys oude nummers zoals ‘Surfin’’ en ‘Forever’ [dé Dennis Wilson-track van de het in 1970 verschenen ‘Sunflower’] nieuw leven in te blazen. De leadvocals op ‘Forever’ zijn van acteur John Stamos die het zong tijdens zijn filmhuwelijk in één van de afleveringen van de comedyserie ‘Full House’ waarin hij een hoofdrol vertolkte. Algemeen oordeel van de rechtgeaarde Beach Boys-fans: van dit nummer blijf je af! Een cover of remake door de Boys met een andere zanger, is een belediging voor Dennis Wilson!
Verder grossieren de Boys in tenenkrommende tracks als ‘Summer of love’, met een rap van Mike Love, inclusief een Beach Boys-onwaardig tongue in cheek refrein dat eindigt met ‘It’s a love thang…!’Hier kunnen we tegenover stellen dat hooguit het belangrijkste kenmerk van de groep, de close harmony zang, bij vlagen overeind blijft waardoor het nog enigszins als een Beach Boys-album klinkt. Maar dan wel zonder Brian Wilson en met Mike Love.
De albumnummers ‘Island fever’ [volledig geboetseerd op het succes van de vier jaar eerder verschenen single ‘Kokomo’]. ‘Still sturfin’’, ‘Strange Things Happen’, ‘Lahaina Aloha’, en de titeltrack zijn geschreven door producer Melcher en Mike Love. De tracks ‘Under The Boardwalk” [een cover van de Drifters uit 1964] en ‘Remember Walking In The Sand’ completeren het in totaal twaalf tracks tellende album.
Zeker gepositioneerd in het jaar 1992 klinkt ‘Summer In Paradise’ nep en overgeproduceerd. Vooral in het licht van nieuwe groepen en stromingen, zoals Nirvana’s album ‘Nevermind’ en ‘Unplugged’ van Eric Clapton die de nieuwe tucht van de jaren negentig wél begrepen hadden.
De kritiek op die door der jaren heen op internet verscheen, is niet mals. Particuliere recensenten, Beach Boys-fans en doorsnee muziekliefhebbers afficheren het album als “It has to be some of the worst music that an all-time great pop band has ever made.” [Allmusic.com], “By far the worst album released by the Beach Boys and one of the worst to be released my a major artist.” [Blogscritics.org], en “The production is awful” [Aphoristic Album Reviews]. Daar tegenover circuleren reacties van fans die het album lang niet zo slecht vinden. Feit is dat het album vandaag de dag een beetje een cultstatus heeft gekregen én moeilijk verkrijgbaar is.
Anno 2023 hebben de inmiddels 80-jarige Brian Wilson en Mike Love hun vete nog steeds niet bijgelegd. Mike Love won een rechtszaak over het gebruik van de bandnaam en toert met o.a. Bruce Johnston nog steeds als The Beach Boys de wereld rond. Brian Wilson toerde voor het laatst met The Beach Boys in 2012. Vlak na de release van het album ‘That’s Why God Made The Radio’. Daarna ondernam hij wat solo-tournees met o.a. Beach Boy van het eerste uur Al Jardine en niemand minder dan Blondie Chaplin die tijdens de opnames van ‘Holland’ tijdelijk toetrad tot het collectief. Zo was hij op 5 juli 2017 nog te zien en te horen in TivoliVredenburg in Utrecht.
Wellicht is de animositeit tussen Wilson en zijn neef Love te vergelijken met die tussen Roger Waters en David Gilmour van Pink Floyd of die tussen Chicago en ex-frontman Peter Cetera: een verzoening valt niet meer te verwachten. De fans moeten het doen met de mooie herinneringen en muziek uit de succesvolle periode van hun geliefde band.
Frank Conjaerts
