DE ZWARTE SCHIJF: GENESIS-‘CALLING ALL STATIONS’

DE RUBRIEK ‘DE ZWARTE SCHIJF’ LAAT HET LICHT SCHIJNEN OVER ALBUMS DIE DE VERWACHTINGEN NIET WAARMAAKTEN, FLOPTEN, OF WAAROVER DE MENINGEN STERK UITEENLOPEN. WAAR GING HET MIS? WAAROM BLEEF HET SUCCES ACHTER? WAT IS DE REDEN VOOR DE CONTROVERSE? EN WAAROM KREGEN SOMMIGE ALBUMS ACHTERAF TOCH EEN CULTSTATUS? MUSICOPHILIA GAAT OP ONDERZOEK.

NUMMER 10 IN DE RUBRIEK: ‘CALLING ALL STATIONS’ VAN GENESIS UIT 1997

In maart 1997 stapt Phil Collins volkomen onverwacht uit Genesis. De meningen over zijn besluit verschillen. De één verklaart de band officieel dood, de ander viert het nieuws alsof het Internationale Bevrijdingsdag is. Vooral de oerprogger danst de horlepiep. Die kan geen enkel Genesis-album meer opzetten zonder een maagwandbeschermer te slikken, omdat sinds 1980 hun werk nauwelijks verschilt van Phil Collins’ solomateriaal. Dieptepunt is het catchy ‘Invisible Touch’ uit 1986. Commercieel een bestseller, muzikaal zo voorspelbaar als een aflevering van ‘The A-Team’. De opvolger ‘We Can’t Dance’ uit 1991 is niet veel beter.

Wie die popgeschiedeniskennis kent, begrijpt de koerswijziging van Genesis. Progrock staat sinds de punkrevolte midden jaren 70 bij het oud vuil. Het slechtste wat je kunt doen om in een nieuw decennium te overleven, is het maken van twintig minuten durende liedjes met bizarre maatstructuren, onverwachte tempowisselingen, en complexe solo’s. Phil Collins maakt vanaf 1980 een reeks steengoede soloalbums en scoort hit na hit. Dat zijn invloed steeds groter wordt waardoor Genesis hitjes scoort, is niet vreemd. Het salonfähige Genesis bereikt voortaan ook een groter publiek. De kassa rinkelt. Menig oerprogger is inmiddels overgestapt naar het hippe Marillion dat met haar moderne geluid [waarvan de basis stoelt op het Genesis met Peter Gabriel] de progrock weer levensvatbaar maakt.

Terug naar 1997. De overgebleven bandleden Mike Rutherford en Tony Banks bezinnen zich over de toekomst. Hoe vervang je in vredesnaam een begenadigd liedjesschrijver en zanger die met één opgetrokken wenkbrauw het complete Wembley Stadion aan het lachen krijgt? De keuze valt op de Schot Ray Wilson. Een ruwe diamant afkomstig uit de grungeband Stiltskin die in 1994 een hit scoorden met ‘Inside’. Wilson is dik twintig jaar jonger dan Banks en Rutherford. Hij heeft ambities, een onderscheidend stemgeluid, en de looks. Maar tegelijkertijd is hij zo naïef als een kleuter die op een bouvier afrent. Zonder zich te realiseren waaraan hij begint, aanvaardt Wilson het aanbod en voegt zich bij Rutherford en Banks om met drumkanonnen Nick D’Virgillio en Nir Zidkyahu te werken aan een nieuw Genesis-album.

‘Calling All Stations’ verschijnt op 01 september 1997 op de Europese markt. Amerika volgt een dag later. De plaat opent met het grandioze titelnummer waarvan het meeslepende tempo en dramatische zang doen denken aan Queen. Rutherford overtreft zichzelf met een vetruige riff. Daarna volgt het niet onaardige ‘Congo’ dat medio september als single verschijnt. Maar na deze twee kanjers is het gedaan met het spektakel. Blijkbaar durven Banks en Rutherford het niet aan om met Wilson een ruiger progrockhoofdstuk aan Genesis toe te voegen. ‘Calling All Stations’ bestaat voor de rest uit dezelfde suikerpapieren ballades en degelijke poprockers als hun albums uit de jaren 80. Maar dan nog zoutelozer, want Wilsons hees stemgeluid heeft wel degelijk het verkeerde karakter. Zelfs de allergrootste Phil Collins-haters bekennen dat het met hem anders en waarschijnlijk beter had geklonken,

De dramatische verkoopcijfers trekken een streep door de Amerikaanse tournee. In Europa doet ‘Calling All Stations’ het wat beter. Onder andere in Duitsland waar de spoorwegmaatschappij een grootscheepse promotieactie op poten zet vanwege de albumtitel. De ticketverkoop laat ook in Europa best te wensen over, maar volstaat voor het doorgaan van de tournee. Die draait uit op een drama, want op tenenkrommende wijze wordt duidelijk dat Ray Wilson ook daar de verkeerde man is op de verkeerde plek. Hoe hard hij zijn best ook doet. Zijn performance is zo houterig als Pinokkio waarbij de houtworm heeft toegeslagen en door het andere stembereik worden enkele jaren 80-nummers een toonsoort lager gespeeld. De concertrecensies zijn nog slopender dan de albumrecensies. Naast de arme Wilson krijgen Banks en Rutherford ervan langs voor hun onlogische keuze en dat ze beter hadden moeten weten.

Eind mei 1998 komt de lijdensweg ten eind op Rock Am Ring. Het trio gaat uit elkaar, maar het nieuwe Genesis wordt nooit officieel ontbonden. Er zijn zelfs plannen voor een nieuw album. Het komt er niet van en eind 2005 voegt Phil Collins zich weer bij zijn oude band. Wilson heeft ondertussen een succesvolle solocarrière waarin hij zijn Genesis-verleden frequent muzikaal oplepelt.

Michel Scheijen