DE GITAAR IS VRIEND EN VIJAND-INTERVIEW MET MARK BOGERT

MARK BOGERT IS NIET IEMAND DIE GRAAG STILZIT. HIJ IS PAS 38, MAAR HEEFT AL HEEL WAT MIJLPIJLEN OP NAAM: EEN BACHELOR IN MUZIEKEDUCATIE, TWEE SOLOALBUMS, HET PODIUM DELEN MET STEVE VAI EN JOHN PETRUCCI, GITARIST BIJ KNIGHT AREA, EN EEN ROCKOPERA OVER JACK THE RIPPER. ZIJN REPUTATIE BLEEF NIET ONOPGEMERKT, WANT BEGIN 2022 WERD HIJ DOOR HET BLAD GUITARIST UITGEROEPEN TOT BESTE GITARIST VAN DE BENELUX. MEER DAN GENOEG REDENEN VOOR EEN GESPREK MET DE BEZIGE BIJ DIE TROUWENS EEN OPMERKELIJKE RELATIE HEEFT MET ZIJN INSTRUMENT.

In februari kwam je als tweede uit de bus in de pol ‘Beste pop/rockgitarist van de Benelux’ van het blad Guitarist. Jan Akkerman die niet zoveel met lijstjes heeft, stond op de eerste plek. Hoe zit dat bij jou?

“Muziek is allesbehalve een wedstrijd. Ik geloof helemaal niet in ‘beste pop/rockgitarist’ of wat voor variant dan ook. Ik weet heel goed wat mij redelijk tot goed afgaat en wat ik niet goed kan. Iedere gitarist heeft zijn bijzonderheden en kwaliteiten. Dat kan toon zijn of timing, frasering, sound, arrangement technisch etc. Dus nee, de term ‘beste’ is naar mijn idee wat ongelukkig. Uiteraard is het wel een enorme eer om in zo’n lijst te belanden. Het feit dat mensen op je stemmen, is blijkbaar de reden dat men naar je muziek luisteren of naar je optredens komen. Dat maakt het vooral eervol. Maar er zijn een hoop getalenteerde gitaristen die niet in deze lijstjes terechtkomen. Ik ben ontzettend dankbaar dat ik überhaupt stemmen ontvang, vooral met de wetenschap van bovengenoemde redenen. Althans, daar ga ik dan stiekem van uit.”

Ben je ook een pop- en rockgitarist? De meeste musici willen niet in hokjes terechtkomen.

“Dat is een goede vraag. Gitaar is het instrument wat ik het beste begrijp, omdat ik al een tijdje speel en inmiddels goed ken. De meeste nummers schrijf ik op gitaar, maar vaak ook op piano. Dan loop ik regelmatig tegen het feit aan dat ik piano niet goed beheers wat me vervolgens beperkt in het arrangeren en componeren. Misschien is dit een beetje een lange inleiding om antwoord te geven op je vraag, maar ik maak eigenlijk wat ik mooi vind. Ik denk nooit na over wat voor gitarist ik ben. Mijn muzikale interesse is enorm breed en loopt letterlijk van klassiek tot harde metal en alles daartussen. Het moet mij raken en dan doet de stijl er wat mij betreft niet toe.”

“Het is voor mij geen probleem dat men mij in een hokje plaatst. Of je het nu wil of niet, het gebeurt toch. Maar is het niet fantastisch dat mensen überhaupt een idee over je hebben? Door de kansen die ik heb gekregen, heb ik de luxe dat men zich daar blijkbaar druk over kan maken. Al zal ik mezelf tussen rock en metal plaatsen. Maar ik zal altijd de muziek maken die ik mooi vind, en ook dan is het een eer als men daar een mening over heeft. Hokjes vind ik prima. Daarom hebben we juist zoveel mooie muziek en verschillende stijlen en dus ook verschillende, fantastische muzikanten.”

Vanaf je 12^e ging jij je pas actief met gitaarspelen bezighouden na het neerleggen van de trompet. Vanwaar die switch en kom je uit een muzikaal nest?

“Trompet spelen vond ik nooit zo leuk. Ik kom uit een gezin dat betrokken was bij muziekvereniging Jubal in Dordrecht. Mijn vader was daar toen voorzitter en mijn broers zijn zeer getalenteerde trompettisten. Trompet spelen werd met de paplepel ingegoten. Vanaf mijn 7^e moest ik ‘gedwongen’ trompet spelen. Hoewel ik binnen de vereniging heel veel passie voor muziek ontwikkelde. Ik kreeg de mogelijkheid om arrangementen te maken en les te geven waardoor ik ontzettend veel heb geleerd. Ik heb er ook vrienden voor het leven aan overgehouden. Mijn passie voor muziek is daar begonnen.”

“Op een dag kwam Erik Stam, de gitarist uit mijn live-band van soloprojecten, bij ons in de straat wonen. Erik opende voor mij de wereld van de gitaar. Hoewel hij een wandelde encyclopedie op muziekgebied is, kan hij ook echt goed spelen. Hij liet mij dvd’s en videobanden zien van de grote gitaarhelden zoals Steve Vai en Joe Satriani. Dat wilde ik ook! Dit was de muziek die mij raakte. Ook de show eromheen. Dit alles kwam zo magisch over dat ik absoluut gitaar wilde leren spelen. Sindsdien is de gitaar mijn grootste vriend…en soms mijn grootste vijand.”

Oh ja?! Vanwaar die dubieuze relatie?

“Nou ja, ‘vijand…ik had voortdurend de drang om een aantal uur per dag te moeten spelen. Tegenwoordig kom ik daar niet altijd meer aan toe. Vaak is het een combi van muziek schrijven, voorbereiden op shows, en het instrument bestuderen. Vroeger moest ik echt mijn uren maken en dat zat mij soms in de weg. Zeker in de afgelopen periode eiste dat zijn tol. Ik heb de afgelopen twee jaar toch gebruikt om veel te blijven spelen. Al had ik daar niet altijd trek in. Gitaarspelen is iets waarin ik absoluut nooit wil falen. Voor live niet! Het is mijn grootste nachtmerrie wanneer ik uit de bocht zou vliegen.”

In 2007 voltooide je de studie Performing Musician en in 2011 behaalde je een bachelor in Muziekeducatie. Wat hebben die studies je als muzikant opgeleverd?

“Het heeft mij vooral de tijd gegeven om mij volledig op muziek te storten en gitaar te leren spelen. Je ontmoet veel muzikanten en docenten tijdens deze opleidingen die allemaal hun eigen opvattingen en kennis hebben over muziek of het spelen van een instrument. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen die serieus met muziek bezig is altijd van elkaar kan leren. De opleidingen zelf maken je per definitie geen betere muzikant. Naar mijn mening hangt het ervan af wat je er mee doet en hoe je die tijd besteed. Van nature ben ik breed geïnteresseerd in verschillende aspecten. Ik wilde ook meer over orkestratie leren. Dat zat niet in die opleidingen. Ik kocht boeken en leerde wat bijv. de range was van strijkinstrumenten, hoe de speelstijlen heten, hoe je koren moet arrangeren enz. Ik heb een boekenkast vol en grijp daar nog regelmatig in als ik composities maak. Ik ben mijn ouders dankbaar dat ik deze opleidingen mocht gaan doen. Dat ze mij altijd hebben gesteund. Zowel mentaal als ook financieel, want ‘leer eerst een vak, muziek kun je er altijd naast doen’, is geen onbekend devies.”

De meeste topgitaristen kunnen geen noten lezen. Prince, Jimi Hendrix en Eddie van Halen konden op papier nog geen lage C van een beukennoot onderscheiden. Veel musici zijn van mening dat het beheersen van notenschrift de creativiteit beperkt. Hoe kijk jij met je omvangrijke theoriekennis tegen deze stelling aan?

“Ik ben absoluut van mening dat het niveau van een muzikant niet afhangt van het noten kunnen lezen of een grote theoriekennis. Muziek is uiteindelijk een kunstvorm waarbij emotie de belangrijkste rol speelt. Ik ben het ook niet helemaal eens met de stelling dat het je beperkt. Enige theoretische kennis kan best handig zijn. Onbewust hebben veel muzikanten die geen noten kunnen lezen vaak toch theoretische kennis. Het communiceert alleen wat lastiger. Maar muziek maak je naar mijn idee niet met je hoofd, maar met je hart. Dan is het inderdaad ondergeschikt.” 

Hoe belandde je in Knight Area?

“Vlak voordat ik in Knight Area terechtkwam, eindigde mijn eerste serieuze band Penny’s Twisted Flavour. Gelukkig speel en werk ik nog steeds met deze fantastische muzikanten, maar er kwam een eind aan de band. Matthijs Kieboom, toenmalige bassist van Penny’s Twisted Flavour, liet mij weten dat Knight Area naar een gitarist zocht. Ik heb toen Gerben Klazinga gemaild met de vraag of ik auditie mocht komen doen. Dat mocht. Na hun Amerikaanse tournee kreeg ik bericht dat ik bij hun mocht komen spelen.” 

Was je bekend met hun muziek of met het genre progrock?

“Met het genre was ik zeker bekend. Penny’s Twisted Flavour maakte ook progrock. Wel in een iets hardere vorm, maar in dezelfde hoek. Hey, daar heb je de hokjes weer. Ha! Ha! Met Knight Area was ik niet zo bekend. In de tijd van Penny zijn wij een keer bij Gerben geweest om te informeren hoe zij bepaalde zaken aanpakten. Ik heb toen een aantal nummers beluisterd. Verder kende ik de band niet.”

Naast je aantreden bij Knight Area bracht je in relatief korte tijd ook nog twee sterke soloalbums uit. Was er een behoefte om die te maken?

“Ja, dat denk ik wel. Zoals de antwoorden op je eerdere vragen werd ik vooral geïnspireerd door instrumentale muziek, met name gitaarmuziek. De gitaar is een instrument dat net zo’n organische herkenbaarheid heeft als het stemgeluid. Daarnaast heb ik altijd een enorme drang om door te gaan met het maken van muziek. In een band heb je altijd te maken met meerdere mensen, diverse meningen en ideeën. Dit heeft zoveel voordelen, waardoor je ook een band bent, maar heeft soms ook het nadeel dat processen langer duren. Eén van mijn ambities was het maken van een instrumentaal gitaaralbum. Via Knight Area kwam ik in contact met drummer Pieter van Hoorn en bassist Peter Vink. Allebei leden van Knight Area. Onze muzikale en vriendschappelijke klik is heel groot en dat vereenvoudigt het vinden van muzikanten die met je willen samenwerken. Vooral op het tweede album ‘Painting The World’ ben ik trots. Mijn eerste soloalbum ‘Story in Parts’ was een enorm leerproces. Op dat album ben ik uiteraard ook trots, want zonder het eerste was er geen tweede album gekomen.”

In 2019 verzorgde je met Steve Vai en John Petrucci de Master Class tijdens de Sena Guitar Awards. Hoe kwam je daar terecht en hoe verliep de samenwerking?

“Dat jaar staat in mijn geheugen gegrift. Waaraan ik dat heb verdiend, weet ik niet. Maar hiervoor ben ik super dankbaar. De masterclass van Steve Vai heb ik te danken aan de uitbater van De Boerderij in Zoetermeer: Arie Verstegen. Steve Vai kwam daar een masterclass geven. Ze hadden een aantal gitaristen nodig om met Vai te spelen op een track die hij meebracht. De track kregen wij vooraf niet te horen. Samen met nog drie topgitaristen waren we de gelukkigen, zal ik maar zeggen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik geen touw kon vastknopen aan de track waarop wij moesten meespelen. Wat ik mij herinner, waren jungle beats met verder weinig muzikale context. Er was geen sprake van akkoordenprogressie of zo. De toonsoort werd geroepen en hoppa: het podium op! Ik wist niet goed wat ik daar nou van moest vinden toen ik naar huis reed. Ik heb er een waanzinnige foto aan overgehouden die in het trapgat naar mijn studio gaat hangt. Vol trots passeer ik die soms vijf keer per dag. Daarnaast neemt niemand mij deze ervaring af.”

“Oog in oog met je grote held en beiden met de gitaar om de schouder. Mooier kon het niet worden…dacht ik…want op een dag kreeg ik een mail van toetsenist/producer/arrangeur Joost van den Broek met de vraag of ik de huisband van de Sena Guitar Awards wilde spelen die John Petrucci van Dream Theater begeleidde. We zouden een aantal nummers spelen van zijn soloplaat ‘Suspended Animation’. Al van kinds af aan volg ik deze gitaarhelden. Vervolgens sta je met hun op het podium een aantal nummers te spelen waar je dagelijks naar luisterde. Nu ik je vraag beantwoord, worden de herinneringen aan die twee momenten alleen maar mooier. John Petrucci is een ontzettend aardige man. Hij brak direct het ijs, waardoor de sfeer tijdens de repetities rustig, gemoedelijk en eigenlijk gewoon supergaaf was. Een ervaring die me ook niemand meer afpakt. Daarnaast had Joost ook nog eens een te gekke band samengesteld met Koen Herfst, Rob van der Loo en Darius Timmer. Bij deze nogmaals bedankt, Arie en Joost!”

In 2019 verscheen het Magoria-project ‘JtR 1888’. Een rockmusical over de nooit geïdentificeerde seriemoordenaar Jack the Ripper uit 1888. Ik ben ook geïnteresseerd in dat mysterie en het verbaasd me dat een jonge Nederlandse gitarist er een rockopera over maakt. Ben je een amateur-Ripperoloog en hoe kwam dit project tot stand?

“Gaaf dat je ook geïnteresseerd bent in Jack the Ripper. Ik zal mezelf absoluut geen amateur-Ripperoloog durven noemen. Ik heb mij vooral verdiept in de Royal Conspiracy Theory [een theorie van de Britse schrijver Stephen Knight die beweert dat ter preventie van een nationaal schandaal de lijfarts van het Britse koningshuis de moorden in opdracht pleegde, red.] wat meteen de meest onwaarschijnlijke theorie is. Natuurlijk heb ik mij ook verdiept in andere theorieën en las boeken en artikelen. Het verbaasde mij eerlijk gezegd dat er op muziekgebied niet heel veel over Jack the Ripper was gedaan.”

“Een aantal jaar geleden was ik in Londen en heb toen een Jack the Ripper Tour gedaan door de wijk Whitechapel. Ik ben zelf een groot horror en thriller fan en dit onderwerp sprak mij op de een of andere manier aan. Dat hij nooit werd ontmaskerd, maakt het mysterieus en bijzonder. Toen ik thuiskwam, vond ik het een mooi onderwerp om er een nummer over te schrijven. Dat werd al snel een nummer van een minuut of acht. Het onderwerp sprak me dermate aan dat het schrijven me zeer gemakkelijk afging. Misschien klinkt het wat zweverig, maar elke keer als ik eraan werkte kon ik in dat verhaal kruipen. Het was een tijdreis naar het Londen van 1888.”

“Daarnaast had ik de wens om met een aantal muzikanten en vocalisten te werken. Mensen waarmee ik nooit had kunnen samenwerken als dit project niet tot stand was gekomen. Eigenlijk liep het volledig uit de klauwen. In eerste instantie wilde ik gewoon een nummer maken. Daarna werd het een rockopera waarin ik het hele verhaal van de royal conspiracy theory uitwerkte. Voor ik het wist waren we met negen vocalisten en een zeskoppige band. Het was spannend om deze mensen te benaderen, omdat ik geen idee had of ze het goed genoeg zouden vinden en of ze er tijd voor wilden maken. Het was ook nooit mijn bedoeling om het live uit te voeren, wat uiteindelijk toch lukte.”

“Eigenlijk kan ik wel zeggen na drie jaar aan ‘JtR 1888’ te hebben gewerkt dat het mijn alles is. De mensen die eraan mee werkten, zitten in mijn hart. Dat klinkt wederom zweverig, maar er is geen woord van gelogen. Ik kwam toen uit een behoorlijk moeilijke periode en dit project, met name deze mensen, hebben mij hier doorheen gesleept. Waarschijnlijk ook nog onbewust. Ik heb er enorm veel energie van gekregen en heb er alles voor over om dit verder te brengen. Alleen al voor alle vocalisten en de band duim ik dat het lukt en plaats mezelf met liefde op de tweede plaats. Ik zal ervoor blijven knokken!”

In welke studio nam je het album op?

“We hebben het project opgenomen in de Prosound Media studio in Dordrecht. Een prachtige, zeer inspirerende studio om te werken. Daarnaast had ik mijn hoop op Joost van den Broek gevestigd om dit project te mixen. Dat kan hij namelijk hij als geen ander. Joost heeft het fantastisch gedaan! Ik ben enorm blij met dit project.”

Daarna volgden meteen een reeks live optredens.

“Dat was bizar, omdat vanwege Covid 19 alles moest wijken. We zijn ruim twee jaar verder en spelen op 4 juni in Purmerend pas onze tweede show. Maar ik was niet de enige die daar last van had.”

Hoe nu verder?

“Tijdens Covid 19 hebben we niet stil gezeten. Inmiddels is een nieuw Magoria-album met een nieuw verhaal zo goed als af. We begonnen voorzichtig met de p.r. totdat alles weer op slot ging. We hebben de p.r. stilgelegd en beginnen straks opnieuw. We focussen ons nu op de liveshows van ‘JtR1888’ en wanneer de tijd rijp is beginnen we met de nieuwe Magoria. Ik hoop dat we nog heel lang door mogen gaan. Ik heb er ontzettend veel van geleerd op veel verschillende gebieden.”

Michel Scheijen

www.jtr1888opera.com

www.facebook.com/mark.bogert